Στην Κύπρο, τόσο η ελληνοκυπριακή, όσο και η τουρκοκυπριακή πλευρά, χρησιμοποίησαν τη φωτογραφία ως μέσο αναπαράστασης των παθών τους, αλλά και ως μέσο νομιμοποίησής τους στα μάτια της διεθνούς κοινότητας (Cassia, 1999). Όσον αφορά στο ζήτημα των αγνοούμενων του 1974, οι Ελληνοκύπριοι, οι οποίοι θεωρούσαν τους αγνοούμενούς τους ως αγνώστου τύχης, σε αντίθεση με τους Τουρκοκύπριους που θεωρούσαν τους δικούς τους νεκρούς, παρουσίασαν τον πόνο τους μέσα από την “απουσία” των αγαπημένων τους προσώπων. Σύμφωνα με τον Cassia (1999: 41), οι φωτογραφίες τους έθεταν ένα ερώτημα και συνέδεαν, κατά κάποιο τρόπο, το παρελθόν με το μέλλον, καθώς υπαινίσσονταν την ύπαρξη ενός άλυτου πολιτικού, αλλά και ανθρωπιστικού προβλήματος.
Η Εικόνα 1 αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του φωτογραφικού υλικού που “επιστράτευσε” η ελληνοκυπριακή πλευρά μετά την παράνομη τουρκική εισβολή για να ενισχύσει την εικόνα της ως θύμα του τουρκικού κράτους, να νομιμοποιήσει τη θέση της στις διαπραγματεύσεις, αλλά και να κερδίσει τη στήριξη των τρίτων. Εδώ παρουσιάζεται μία ομάδα μαυροφορεμένων γυναικών, οι οποίες κρατούν φωτογραφίες από τα αγαπημένα τους πρόσωπα που αγνοούνται, ενώ η μία από αυτές συνοδεύεται και από έναν τίτλο που ρωτάει το πού βρίσκονται, αλλά και πληροφορεί ότι οι Ελληνοκύπριοι που αγνοούνται είναι 2.500.
«Η συγκεκριμένη εικόνα αποτελεί πιστοποίηση των δεινών που υπέστησαν οι Ελληνοκύπριοι, τόσο οι αγνοούμενοι, όσο και οι συγγενείς τους που τους αναζητούν, από το τουρκικό κράτος»
Στη φωτογραφία τα μαύρα ρούχα και η απουσία του σώματος (του αγνοούμενου), τα οποία αποτελούν τα φωτογραφικά σημαίνοντα, υποκρύπτουν ένα βαθύτερο νόημα, ένα σημαινόμενο (Βλασσάς, 1998), που στην πρώτη περίπτωση είναι ο θρήνος – ο ανθρώπινος πόνος, ενώ στη δεύτερη είναι τα δεινά τα οποία υπέστησαν οι ελληνοκύπριοι από την τουρκική κυβέρνηση. Οι προτάσεις που συνοδεύουν τη μία από τις φωτογραφίες των αγνοουμένων (Where are they? 2.500 GREEK-CYPRIOTS ARE MISSING) αποτελούν ένα μέσο τεχνικής βοήθειας/περισσότητας, ώστε να εξασφαλιστεί ότι το νόημα θα γίνει σαφές από τη διεθνή κοινότητα (Αγραφιώτης κα., 2013). Για το λόγο αυτό είναι γραμμένες στα αγγλικά.
Η συγκεκριμένη εικόνα αποτελεί πιστοποίηση των δεινών που υπέστησαν οι Ελληνοκύπριοι, τόσο οι αγνοούμενοι, όσο και οι συγγενείς τους που τους αναζητούν, από το τουρκικό κράτος. Η ελληνοκυπριακή πλευρά επιστράτευσε τέτοιου είδους εικόνες, αλλά και άλλες παρόμοιες (αγνοούμενοι και «Πηνελόπες» ), ώστε να εξασφαλίσει την απαραίτητη νομιμοποίηση, για να μπορέσει να ζητήσει από τους τρίτους στήριξη, αλλά και να καλέσει σε δράση. Δράση για την άμεση εφαρμογή των νόμων του διεθνούς δικαίου και την απόδοση ευθυνών στους υπευθύνους.
Αγνοούμενοι Πέντε Ελληνοκύπριοι στρατιώτες αιχμάλωτοι που εξαφανίστηκαν αφού τραβήχτηκε η φωτογραφία
Πηνελόπες Ένα μικρό Ελληνοκύπριο αγοράκι κρατάει τη γαμήλια φωτογραφία των γονιών του
Οι μαυροφορεμένες γυναίκες, οι αγνοούμενοι σε τραγικές στιγμές, οι «Πηνελόπες», όλες αυτές οι φωτογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν από την ελληνοκυπριακή πλευρά για «δει» τον πόνο της η διεθνής κοινότητα, υπήρξαν ιδιαίτερα αποτελεσματικές, καθώς μπορούσαν να κινούνται από το ήταν στο είναι και το αντίστροφο, δημιουργώντας έτσι την αίσθηση της «απορίας» (Cassia, 1999: 44). Για το λόγο αυτό κατάφερναν να «απορροφήσουν» το θεατή, ο οποίος έμπαινε αυτόματα σε μία συζήτηση μαζί τους. Τι απέγινε με τους αγνοούμενους; Τι θα γίνει με αυτούς που τους αναζητούν;
